Czy recepta online jest widoczna dla pracodawcy tak jak L4?

Wraz z rozwojem cyfryzacji służby zdrowia, pojawiają się pytania dotyczące prywatności danych medycznych pracowników. Wśród nich kontrowersje wzbudzają przede wszystkim L4 online oraz recepta online. Czy cyfrowe dokumenty wystawione przez lekarza są widoczne dla pracodawcy? Odpowiadamy na to pytanie. 

Recepta online – jak działa? 

Recepta online (inaczej recepta przez Internet lub e-recepta) to nowoczesne rozwiązanie umożliwiające pacjentom otrzymywanie recept na leki w formie elektronicznej. Aby otrzymać receptę online, pacjent umawia się na wizytę u lekarza, stacjonarną lub realizowaną zdalnie (przez telefon lub Internet) [1]. Następnie, po odbytej konsultacji lekarskiej zostaje wystawiony dokument uprawniający do zakupu potrzebnych leków. 

Recepta online wiąże się z szeregiem korzyści, takich jak [1]: 

• brak ryzyka, że pacjent otrzyma niewłaściwy lek; 
• możliwość podglądu wystawionej recepty i zasad związanych ze stosowaniem przepisanego leku – z poziomu aplikacji mojeIKP lub po zalogowaniu się na Internetowe Konto Pacjenta;
• możliwość wykupienia leków w dowolnej aptece; 
• szybki dostęp do regularnie przyjmowanych leków bez konieczności długiego oczekiwania w kolejce do lekarza.

Jak pracownik może sprawdzić, co zawiera recepta online?

Pracownik może otrzymać e-receptę w wiadomości SMS i wiadomości e-mail, jest ona widoczna także [1]: 

• z poziomu aplikacji mojeIKP lub mObywatel – rządowe aplikacje są bezpłatne, po zalogowaniu można sprawdzić wszystkie wystawione recepty online w zakładce E-zdrowie/e-recepty do realizacji; 
• po zalogowaniu się na Internetowe Konto Pacjenta (IKP) w serwisie www.pacjent.gov.pl – logowanie jest możliwe przy pomocy profilu zaufanego, e-dowodu lub bankowości internetowej. Z poziomu rządowej platformy można przejrzeć e-recepty, sprawdzić historię leczenia, a także wyświetlić inne dokumenty medyczne. 

Warto wiedzieć: jeśli e-recepta była wystawiana po osobistej wizycie w gabinecie lekarskim, można poprosić o wydruk informacyjny – wtedy dokument zostanie przekazany także w tradycyjnej wersji papierowej. 

Recepta online – czy zawsze towarzyszy jej L4 online? 

Wystawienie recepty przez Internet nie zawsze jest równoznaczne z otrzymaniem zwolnienia lekarskiego. Jeśli lekarz nie widzi ku temu przeciwwskazań, pracownik może kontynuować pracę. Jedynie w sytuacji poważnych chorób lub przyjmowania leków, które mogą wpływać na zdolność do wykonywania obowiązków zawodowych, lekarz może dodatkowo wypisać na czas kuracji zwolnienie lekarskie. 

Warto wiedzieć: Jeśli pracownik kontynuuje pracę w trakcie stosowania leków, które mogą wpływać negatywnie na prowadzenie i obsługę pojazdów, należy o tym powiadomić pracodawcę. Zgodnie z Kodeksem Pracy pracodawca powinien zapewnić swojemu pracownikowi bezpieczne warunki pracy i np. oddelegować go na czas kuracji do wykonywania innych zadań, np. biurowych [2]. 

Czy receptę online może zrealizować ktoś inny w imieniu pracownika?

W sytuacji, gdy pracownik starał się o receptę online, ale nie może wyjść z pracy, aby zrealizować dokument w aptece, w jego imieniu może zrobić to bliska osoba. Aby możliwe było wykupienie leków, wystarczy podać w aptece 4-cyfrowy kod e-recepty oraz numer PESEL osoby, dla której została wystawiona recepta online. Inne rozwiązanie polega na upoważnieniu bliskiej osoby przy pomocy Internetowego Konta Pacjenta lub aplikacji mojeIKP.

W tym celu należy zalogować się w aplikacji mojeIKP lub na Internetowym Koncie Pacjenta i przejść do zakładki Uprawnienia [3]. Tam dostępna jest opcja Upoważnij bliską osobę do przeglądania Twoich danych. Po podaniu danych takich jak numer PESEL, imię i nazwisko oraz zatwierdzeniu operacji, bliska osoba ma dostęp do naszych danych medycznych, w tym e-recept oraz e-skierowań i może je przeglądać. Upoważnienie może zostać cofnięte w każdej chwili, w taki sam sposób, w jaki zostało udzielone [3]. 

Czy recepta online jest widoczna dla pracodawcy tak jak L4?

L4 online, czyli elektroniczne zwolnienie lekarskie, jest przesyłane po wystawieniu przez lekarza automatycznie do ZUS [4]. Jest ono dostępne także dla pracodawcy z poziomu jego profilu ZUS PUE – można je sprawdzić w każdej chwili i potwierdzić, czy pracownik jest rzeczywiście niezdolny do pracy. Czym recepta online różni się od L4 online? W przeciwieństwie do elektronicznego zwolnienia lekarskiego recepta wystawiona przez lekarza jest niewidoczna dla pracodawcy. 

Pracodawca nie widzi, jakie leki przyjmuje jego pracownik. Nie otrzymuje również żadnych powiadomień o wystawieniu e-recepty dla pracownika. Takie informacje są objęte tajemnicą medyczną i ma do nich dostęp jedynie lekarz, apteka, w której jest realizowana e-recepta oraz pacjent [5]. Dodatkowo recepta online jest chroniona także przepisami prawa dotyczącymi ochrony danych osobowych, w tym szczególności RODO [6]. 

Czy pracodawca może zażądać pokazania recepty online? 

Pracodawca nie ma prawa żądać pokazania recepty online. Może mieć dostęp jedynie do informacji na temat niezdolności do pracy, np. w formie zwolnienia lekarskiego, które jest przekazywane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych automatycznie [4]. W sytuacji, gdy pracownik zostanie poproszony o ujawnienie informacji zawartych w recepcie online, ma prawo powołać się na ochronę danych osobowych i prawo do prywatności oraz odmówić. Treść e-recepty może zostać udostępniona w wyjątkowych i uzasadnionych przypadkach, na podstawie zgody pracownika [7]. 

Źródła: 

1. Pacjent. (n.d.). E-recepta. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/internetowe-konto-pacjenta/erecepta [Dostęp: 13.09.2024 r.]

2. Bezpieczeństwo i higiena pracy – Kodeks pracy. Dziennik Ustaw Dz.U.2023.1465 t.j. Akt obowiązujący Wersja od: 29 czerwca 2024 r. do: 9 listopada 2024 r. 

3. Pacjent. (n.d.). Krok 3. Upoważnij bliską osobę. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/krok-3-upowaznij-bliska-osobe [Dostęp: 13.09.2024 r.]

4. Pacjent. (n.d.). Poznaj e-zwolnienie. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/e-zwolnienie [Dostęp: 13.09.2024 r.]

5. Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. 2009 nr 52 poz. 417) 

6. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)

7. Prawo.pl (n.d.). Prawo pracodawcy do żądania informacji o stanie zdrowia pracownika – ograniczone. [online] Available at:  https://www.prawo.pl/zdrowie/prawo-pracodawcy-do-zadania-informacji-o-stanie-zdrowia-pracownika,236010.html [Dostęp: 13.09.2024 r.]