Program Mieszkanie Plus to rządowy program budowy cenowo przystępnych mieszkań czynszowych z opcją dojścia do własności. Program działa już od 2017 roku i w całej Polsce w jego ramach zbudowano i oddano do użytku 867 mieszkań, a budowie jest kolejnych 1907. W Poznaniu prace jeszcze się nie rozpoczęły, ale powstać ma pięć tysięcy mieszkań w trzech lokalizacjach wytypowanych przez Polski Fundusz Rozwoju. Najpierw budowa ma rozpocząć się na obszarze Wolnych Torów, czyli położonym w centrum terenie niegdyś wykorzystywanym przez PKP. Następne osiedla mają stanąć na Nowym Mieście i przy Starej Rzeźni.
Program Mieszkania Plus w Poznaniu, tak jak w całej Polsce, adresowany jest do wszystkich tych, którzy z różnych powodów nie posiadają mieszkania, ani nie dysponują dostatecznymi środkami na jego wynajem lub zakup na własność. Szczególnie ma poprawić sytuację ludzi młodych, którym ich sytuacja mieszkaniowa nie pozwala na podjęcie decyzji o powiększeniu rodziny.
Każdy najemca w ramach programu Mieszkanie Plus musi spełnić dwa kryteria: nie posiadać własnego mieszkania (ani jego części) ani innej nieruchomości i mieć możliwość opłacania czynszu – czyli tak zwaną zdolność czynszową. Szczegółowe kryteria, na przykład dotyczące stawki czynszu i tego, komu mieszkanie zostanie przyznane w pierwszej kolejności, we własnym zakresie ustalają samorządy. Absolutne pierwszeństwo obejmuje osoby, które utraciły mienie w wyniku klęski żywiołowej lub zostały wywłaszczone na mocy ustawy. Co więcej, w zależności od specyficznych dla danego regionu potrzeb, a także rodzaju zabudowy pierwszeństwo może zależeć od innych kryteriów. Są to: kryterium dochodowe, orzeczona niepełnosprawność dziecka lub innego członka rodziny, status repatrianta lub seniora, dzietności rodziny, nieposiadanie mieszkania w przeszłości, czy konieczność zmiany miejsca zamieszkania z powodu podjęcia nowej pracy czy nauki.
Program Mieszkanie Plus podzielony jest na filary. Filar społeczny obejmuje osoby o niskich dochodach i niezaspokojonych potrzebach mieszkaniowych, których nie stać na płacenie czynszu na poziomie rynkowym. Takie osoby mogą wynajmować mieszkanie, których koszt budowy częściowo został pokryty przez budżet państwa i płacić czynsz limitowany ustawowo lub ustalony przez samorząd gminny. Filar rynkowy obejmuje osoby, które mogą pozwolić sobie na opłacanie czynszu, ale nie mają zdolności kredytowej na zaciągnięcie kredytu hipotecznego ani możliwości ubiegania się o mieszkanie komunalne. Dla tej grupy przewidziane są dwie opcje: mieszkanie na wynajem i mieszkanie na wynajem z opcją stopniowego dojścia do własności.
Ponadto od pierwszego stycznia 2019 beneficjenci programu, zarówno wyłącznie wynajmujący mieszkanie, jak i taki, który zdecydował się na wynajem z dochodzeniem do własności, może starać się o przyznanie bezzwrotnej dopłaty do czynszu. Ta opcja, czyli program Mieszkanie na Start, jest dostępna wyłącznie dla najemców mieszkań wybudowanych przy współpracy z gminą. To, czy gmina zawarła odpowiednią umowę z finansującym dopłaty Bankiem Gospodarstwa Krajowego, można sprawdzić na stronie internetowej PFR Nieruchomości.
Dla każdej inwestycji w ramach programu Mieszkanie Plus nabór odbywa się osobno. W Poznaniu, ze względu na to, że nie rozpoczęła się jeszcze budowa zaplanowanych mieszkań, obecnie nie odbywa się nabór. By sprawdzić, gdzie dokładnie powstaną lokale, warto odwiedzić portal geoportal.gov.pl, gdzie publikowane są informacje o tym, jaka potencjalna lokalizacja jest brana pod uwagę.
Jednak gdy się rozpocznie, na stronach internetowych samorządu i spółek odpowiedzialnych za realizację naboru pojawią się informujące o tym ogłoszenia. Osoby zainteresowane najmem mieszkania na określonych wtedy warunkach, które są obywatelami Polski, a także są w stanie opłacić czynsz, będą musiały udać się do Urzędu Gminy. Będzie trzeba wypełnić pobrany wniosek i dostarczyć go wraz z dokumentami poświadczającymi zdolność czynszową oraz ewentualne spełnienie kryteriów pierwszeństwa przy przyznaniu mieszkania z programu, które zostaną ustalone przez samorząd. Nie stworzono jeszcze takich kryteriów dla Poznania, ale w innym wielkopolskim mieście – Jarocinie, wymagano dostarczenia oświadczenia o miejscu rozliczania podatku dochodowego, a także wypełnienia formularza dotyczącego między innymi liczby dzieci w rodzinie, a także sytuacji materialnej.
Wniosek o przyznanie lokalu składa się w Urzędzie Gminy po rozpoczęciu zapisów do programu Mieszkanie Plus. Wzór wniosku będzie wtedy można pobrać ze strony internetowej gminy lub spółki odpowiedzialnej za realizację naboru.
Składając wniosek, trzeba udowodnić posiadaną zdolność czynszową. W tym celu należy dostarczyć odpowiednie dokumenty. Każda osoba składająca wniosek musi przedstawić oświadczenie o posiadaniu lub nieposiadaniu innych zobowiązań finansowych, a także upoważnienie na weryfikację BIG. Reszta wymaganych dokumentów różni się w zależności od tego, w jaki sposób uzyskuje się dochody.
Osoby pracujące muszą dostarczyć zaświadczenie o zarobkach ze średnim wynagrodzeniem za okres ostatnich 3 miesięcy (brutto i netto) lub PIT za poprzedni rok, dokumentację dotyczącą dochodów z innych źródeł, jeśli je uzyskuje, a także decyzję administracyjną o przyznaniu świadczenia 500+. Emeryci i renciści, czyli osoby pobierające świadczenia ZUS, muszą przedstawić ostatni odcinek emerytury lub renty albo wyciąg z konta potwierdzający jego otrzymanie, ostatni odcinek ZUS lub wyciąg z konta potwierdzający otrzymanie zasiłku macierzyńskiego i udokumentować dochody z innych źródeł, jeśli je uzyskują. Natomiast studenci i doktoranci muszą okazać zaświadczenie o przyznaniu stypendium, decyzję administracyjną o przyznaniu świadczenia 500+ i udokumentować ewentualne dochody z innych źródeł.
Poza tymi dokumentami wszystkie grupy będą musiały dostarczyć odpowiednie dokumenty poświadczające przynależność do kategorii osób, którym przysługuje pierwszeństwo przy przyznaniu lokalu.
Po zapisie do programu Mieszkanie Plus można starać się o przyznanie dopłaty do czynszu. Odpowiedni wniosek również można znaleźć na stronie gminy, w Urzędzie Gminy należy też go złożyć. By to uczynić trzeba, poza oceną zdolności czynszowej, dostarczyć dodatkowe dokumenty: kopię umowy najmu lub najmu z dojściem do własności, lub umowy rezerwacyjnej, oświadczenie o liczbie osób w gospodarstwie domowym, oświadczenie o wysokości dochodów gospodarstwa domowego i oświadczenie o nieposiadaniu prawa własności do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, a także o nieposiadaniu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Potrzebne będzie również oświadczenie o wcześniejszym pobieraniu dopłat, jeżeli zostały już przyznane.
W roku 2021 powstawanie mieszkań w ramach programu Mieszkanie Plus ma przyspieszyć. Minister rozwoju Jadwiga Emilewicz zapowiedziała wprowadzenie zmian w programie, by to umożliwić. Najprawdopodobniej korekta obejmie zmiany legislacyjne, mające na celu uczynienie realizacji inwestycji bardziej efektywną i zwiększenie dostępności gruntów pod budowę kolejnych mieszkań. Eksperci wskazują, że brak gruntów pod inwestycje stanowi jedną z podstawowych barier blokujących rozwój mieszkalnictwa w całej Polsce. Wiadomo już, że prowadzone są rozmowy ze stowarzyszeniami deweloperów, którzy mogliby podjąć się przedsięwzięcia i w zamian za dostęp do tańszych gruntów, udostępnić część lokali wynajmującym – beneficjentom programu.
W największych miastach, takich jak Poznań, potrzeby mieszkaniowe cały czas rosną ze względu na ich dynamiczny rozwój tych ośrodków i stale rosnącą liczbę ich mieszkańców. Nic nie zapowiada w najbliższym czasie istotnych zmian na rynku nieruchomości – wciąż mieszkań jest niedostatecznie wiele, a niezależnie od metody szacowania uważa się, że brakuje ich nawet kilka milionów. Z pewnością liczni potencjalni najemcy wykażą zainteresowanie przystępnymi cenowo lokalami w dogodnych lokalizacjach.